Jakie wybrać buty do pracy? Obuwie bezpieczne, ochronne czy zawodowe?

Najczęściej kupowanym dla pracowników rodzajem obuwia jest obuwie robocze, fachowo nazywane obuwiem zawodowym. Oznacza się je symbolem – O (od angielskiego słowa „occupational”).

Wymogi odnośnie obuwia zawodowego określa norma PN-EN ISO 20347, która mówi, że takie obuwie musi chronić użytkownika przed urazami. Jednak te urazy nie obejmują większości zagrożeń mechanicznych. Norma nie wymaga aby buty robocze chroniły na przykład stopę (a dokładniej palce i śródstopie) przed zmiażdżeniem. Buty takie nie będą też chronić przed przecięciem.Najważniejszym wymogiem dotyczącym tego typu obuwia jest ochrona stopy przed przebiciem. W podeszwie buta znajduje się specjalna metalowa lub elastyczna kevlarowa wkładka, która chroni spód stopy przed przebiciem przy nadepnięciu na wystający ostry element np. gwóźdź. Wkładkę taką oznaczamy literą – P. W praktyce wkładki nie da się przebić używając młotka, gwoździa i dużej siły. Na filmie można zobaczyć jak bardzo wytrzymały jest to element.

Buty z taką wkładką na pewno przydadzą się w sektorze budownictwa gdzie nietrudno o uraz spowodowany przebiciem podeszwy przez wystające gwoździe. Dokładne wymagania dotyczące obuwia zawodowego przedstawia poniższa tabela. Kategoria OB to but, który ma najmniejsze wymagania a O5 ma najwyższe:

O5	O4	O3	O2	O1	OB	Kategoria
						Podnosek
x		x				Odporność na przebicie
						Odporność na oleje, benzyne, smary itp.
x	x	x	x	x		Zabudowana pięta
x	x	x	x	x		Właściwości antyelektrostatyczne
x	x	x	x	x		Absorpcja energii w części piętowej
		x	x			Przepuszczalność i absorpcja wody
x	x					Wodoszczelność

Kolejną grupą obuwia jest obuwie ochronne (oznacza się je literą P, z angielskiego „protective”). Buty z tej kategorii mają już większe wymagania stawiane przez normę PN-EN ISO 20346. Przede wszystkim we wszystkich wersjach od PB (najsłabsza) do P5 (najlepsza wersja) muszą mieć podnosek wytrzymujący uderzenia z siłą przynajmniej 100 J. Podnosek najczęściej jest wykonany z metalu może to być też podnosek kompozytowy i ma za zadanie chronić palce u stóp. Podnosek musi także wytrzymywać ściskanie pod obciążeniem równym co najmniej 10 kN.Tabela pokazuje jakie wymagania muszą spełniać poszczególne klasy butów ochronnych:

P5	P4	P3	P2	P1	PB	Kategoria
x	x	x	x	x	x	Podnosek 100 J
x		x				Odporność na przebicie
x	x	x	x	x	x	Odporność na oleje, benzyne, smary itp.
x	x	x	x	x		Zabudowana pięta
x	x	x	x	x		Właściwości antyelektrostatyczne
x	x	x	x	x		Absorpcja energii w części piętowej
		x	x			Przepuszczalność i absorpcja wody
x	x					Wodoszczelność

Trzecia grupa butów to obuwie bezpieczne oznaczane literą S od angielskiego słowa "safety". Buty te muszą być tak jak ochronne wyposażone w podnosek jednak norma PN-EN ISO 20345 wymaga aby wytrzymywał on energię dwa razy wiekszą, czyli 200 J.Tabela wymaganych właściwości dla wszystkich klas obuwia bezpiecznego:

S5	S4	S3	S2	S1	SB	Kategoria
x	x	x	x	x	x	Podnosek 200 J
x		x				Odporność na przebicie
x	x	x	x	x	x	Odporność na oleje, benzyne, smary itp.
x	x	x	x	x		Zabudowana pięta
x	x	x	x	x		Właściwości antyelektrostatyczne
x	x	x	x	x		Absorpcja energii w części piętowej
		x	x			Przepuszczalność i absorpcja wody
x	x					Wodoszczelność

Buty bezpieczne i robocze produkowane są w wielu różnych wersjach co pozwala dobrać odpowiedni rodzaj obuwia dostosowany do stanowiska pracy. Z innych nie wymienionych wcześniej cech na uwagę zasługują buty z izolacja od ciepła (oznaczenie HI) lub zimna (CI). Często też stosuje się podeszwy antypoślizgowe oraz odporne na działanie oleju napędowego. W ostatnim czasie znowelizowano normy dotyczące wymagań odnośnie wskaźników określających właściwości obuwia. Sprecyzowano wymagania odnośnie ergonomii butów. Wewnątrz obuwia nie może być ostrych, szorstkich albo twardych powierzchni. Zdefiniowano też kwestię uwierania przez podnosek, regulowania zamknięć. Buty nie mogą też przeszkadzać w chodzeniu (w tym po schodach) oraz kucaniu i klękaniu.

Dodatkowe oznaczenia dla obuwia:

gotowe obuwie
P odporność na przekłucie
A obuwie antyelektrostatyczne
C obuwie przewodzące prąd
I obuwie elektroizolacyjne
HI izolacja spodu od ciepła
CI izolacja spodu od zimna
E absorpcja energii w pięcie
WR odporność na wodę
M ochrona śródstopia
AN ochrona kostki

wierzch
WRU przepuszczalność wody i absorpcja wody
CR odporność na przecięcie

podeszwa
HRO odporność spodu na kontakt z gorącym podłożem (300°C/min)
FO odporność podeszwy na paliwa olejowe
SRA
odporność na poślizg na podłożu z płytki ceramicznej pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu
SRB odporność na poślizg na podłożu ze stali pokrytym glicerolem
SRC odporność na poślizg na obydwu w/w podłożach

Przykładowe buty z kategorii najbardziej bezpiecznych S3, S2 i S1:

Buty Atlas 845 xp || Robusta Arpon || Trzewiki Atlas